WAAR KOMT DE stad vandaan, waar gaat de stad
naartoe? Vlaardingen kreeg in 1273 stadsrechten, maar om dit nu het enige
vaste beginpunt van de stad te noemen. Iedere stadsuitbreiding betekent
immers weer een nieuw begin en nieuwe mogelijkheden. Steeds past de stad
zich aan, breidt zich uit en reageert op voorgaande ontwikkelingen. Vlaardingen
is dus nooit klaar.
In het kunstproject Stedelijke Oorsprongen staat een van de beginpunten
van het moderne Vlaardingen centraal. Waar elders in het land flatwijken
uit de jaren zestig tegen de vlakte gaan, lieten in Vlaardingen vier kunstenaars
zich inspireren door de hoogbouw, de brede lanen en de weidse grasvelden
van de naoorlogse buitenwijken. In nauwe samenwerking met de bewoners
onderzoeken de kunstenaars nieuwe mogelijkheden en bestemmingen voor bestaande
objecten om zo tot een her- en opwaardering te komen van de verguisde
flatwijk. Door de oorsprongen van toen te ontdekken, maakt dit project
nieuwe oorsprongen mogelijk.
De vier kunstenaars zijn Mark Mantingh, Marnix Bras, Hans Jungerius en
Chris van Steenbergen en hun presentaties zijn tussen zaterdag 16 juni
en zondag 15 juli 2001 te zien in de wijk Babberspolder in Vlaardingen.
Het kunstproject Stedelijke Oorsprongen maakt deel uit van Havens en Heerlijkheden,
het regionale programma van Rotterdam 2001, Culturele Hoofdstad van Europa.
Behalve in Vlaardingen vindt het programma ook plaats in zestien andere
gemeenten rond Rotterdam.
Mark Mantingh – Op zoek naar geluk
Wie goed naar de plattegrond van Vlaardingen kijkt ziet dat de stad de
vorm heeft van een klavertje. De jaren vijftig en zestig stonden in het
teken van de woningnood en aan drie kanten van het stadscentrum verschenen
grote woonwijken die gekenmerkt worden door gestapeld wonen in een groene
omgeving. De geplande vierde wijk is echter nooit gebouwd. Vlaardingen
werd zo niet het bedoelde klavertje vier maar een klavertje drie.
Met `Op zoek naar geluk’ krijgt Vlaardingen alsnog haar vierde klaverblad.
De jonge
Arnhemse kunstenaar Mark Mantingh gaat in zijn project terug naar de basisgedachte
van de naoorlogse stadsuitbreidingen en legt de nadruk op herwaardering
van de nu te vaak verwaarloosde groene ruimte. In samenwerking met de
Stichting Waterweg Wonen zaaide hij in de wijk Babberspolder twee grasvelden
aan de Primulastraat en Salviastraat in met klaverzaad. Tijdens de maanden
juni en juli zullen de velden bedekt zijn met bloeiende rode klaver.
Het kunstproject Stedelijke Oorsprongen gaat op zaterdag 16 juni om 15.00
uur van start met een zoekwedstrijd naar klavertjesvier voor leerlingen
van basisscholen in de wijk Babberspolder. De school met het meeste geluk
zal beloond worden met een wisselbeker en een geldprijs van 1000 gulden.
Daarnaast hebben de leerlingen samen met Mantingh nagedacht over de toekomst
van de wijk Babberspolder. Aan de hand van foto’s en verhalen tonen
de kinderen hun visie op de directe leefomgeving. De resultaten van dit
project zullen tijdens Stedelijke Oorsprongen gepresenteerd worden aan
het gemeentebestuur en in etalages van winkels aan de Van Hogendorplaan
worden tentoongesteld.
Marnix Bras – Leegstand als kans
Hoogbouw gecombineerd met veel publieke ruimte als oplossing voor de groeiende
moderne stad. De Franse architect Le Corbusier formuleerde die gedachte
voor het eerst begin jaren twintig van de vorige eeuw. In de decennia
daarna kregen zijn ideeën internationaal navolging.
Ook in Nederland gingen na de Tweede Wereldoorlog de woningen de hoogte
in. De wederopbouw vereiste een snelle geïndustrialiseerde en gestandaardiseerde
wijze van stadsuitbreiding. Hoogbouw bleek een oplossing voor woningnood.
Vanaf de jaren zeventig werd het wonen in de flatwijken echter steeds
minder populair. Leegstand en sloop bedreigen nu de naoorlogse wijken
Beeldend kunstenaar Marnix Bras heeft in het kader van het kunstproject
Stedelijke Oorsprongen een ontwerp gemaakt om leegstand in naoorlogse
flatwijken op een positieve manier aan te wenden. Door het bouwvolume
van een leegstaand appartement te `ruilen’ met een nabijgelegen
stuk publieke ruimte wil hij niet alleen een nieuw bouwkavel creëren
maar ook een grotere diversiteit bereiken in die publieke ruimte
Een pilot project van de uitwisseling tussen publieke ruimte en leegstand
is te zien op de Johan de Wittlaan 32 waar Bras een kinderspeelplaats
heeft ingericht. Door zijn project wil de kunstenaar andere oplossingen
voor leegstand aandragen dan een architect of een stedenbouwkundige zouden
doen. In een tentoonstelling in het pand licht Bras toe wat de uitwisseling
van openbare ruimte en leegstaande hoogbouw zou kunnen betekenen voor
naoorlogse flatwijken als Babberspolder wanneer zijn ontwerp op grotere
schaal toegepast zou worden.