DE BELANGRIJKSTE OPGAVE van ‘Limes. De toekomst
van de geschiedenis’ was om cultuurhistorische (Romeinse) kwaliteiten
te vinden en deze vervolgens te vertalen binnen actuele en toekomstige
planvorming rond het Park Over-Betuwe. Door deze kwaliteiten niet alleen
te onderzoeken en te inventariseren, maar ze ook te vertalen in ruimtelijke
ontwerpen, krijgen ze invloed op de inrichting van het landschap.
Hoewel het verzinnen van voor het publiek
herkenbare historische verwijzingen (denk aan grenspaaltjes en wachttorens)
aanmerkelijk eenvoudiger is en vooral ook beter in te passen in de complexe
bouwpraktijk, kan de cultuurhistorie meer opleveren dan een oppervlakkig
plaatje. Daarvoor moet er wel iets gebeuren in de verbinding tussen cultuurhistorie
en ontwerp. De cultuurhistorie moet vertaald worden in een ontwerpopgave,
die op haar beurt weer een ruimtelijke vertaling in een ontwerp moet krijgen.
In dit project zijn de ontwerpopgaven door Bureau Venhuizen geformuleerd
aan de hand van zogenaamde fenomenen en ambities, die vervolgens door
de ontwerpers zijn omgezet in een ruimtelijk ontwerp.
De cultuurhistorie en actuele cultuur van de Over-Betuwe zijn benoemd
in fenomenen zoals Oer-Betuwe, Een park te ver en Het
theater van het graven. Hierin zijn kwaliteiten benoemd als de geomorfologische
onderlaag, het grenskarakter van het gebied en de omgang met archeologie.
Deze (historische) fenomenen kunnen een betekenis in het hedendaagse landschap
krijgen door ze te verbinden aan een actueel gebruik of een ruimtelijke
ambitie. De ontwikkelingen en ingrepen die plaats (moeten) gaan vinden
in het gebied zijn beschreven in ambities waaronder Het Buffertje,
Voorheen Park Over-Betuwe en Just do it.
De vier ontwerpteams hebben elk een ontwerpopgave gekregen, bestaande
uit een aantal ambities en fenomenen toegesneden op een bepaald gebied
en schaalniveau. Bureau 1:1 Stadslandschappen richtte zich op het Europese
schaalniveau en de betekenis van Europa voor het gebied, Juurlink en Geluk
zette zich uiteen met de regionale schaal in het gebied De Park, het lokale
schaalniveau is door Karres en Brands Landschapsarchitecten onderzocht
voor het gebied Bredelaar en –SCAPE tenslotte, bracht in samenwerking
met Urban Affairs, de mogelijkheden van de Linge als drager van een cultuurhistorische,
toeristische route in beeld.
In dit Limes-project is getracht om de werelden van geschiedenis, ontwerp
en planvorming te verbinden. Dankzij de Nota Belvedere is een rijke schakering
aan projecten ontstaan die velen deed beseffen dat cultuurhistorie de
ruimte kan verrijken. Maar het erkennen van een grote rol van cultuurhistorie
bij de ruimtelijke ordening is slechts het begin van de werkelijke invloed
op de planvorming. Tussen wens en werkelijkheid gaapt nog vaak een grote
kloof. De Nota Belvedere verbindt twee werelden met elkaar, cultuur(historie)
en ruimtelijke ordening, die andere werkwijzen, gebruiken, planhorizons
en vertegenwoordigers hebben en die zich daarom in de praktijk niet zo
makkelijk laten verbinden. Al bestaan de resultaten van dit project alleen
nog maar op papier, ze laten al wel in woord en beeld zien hoe cultuurhistorische
kwaliteiten vertaald kunnen worden naar het ontwerp voor het Park Over-Betuwe.
Ze bieden bestuurders handvaten om ‘het park, dat nog geen park
is’ op te laden met betekenis en vooral een eigen identiteit. Een
identiteit die ontleend wordt aan het gebied zelf en niet aan ingrepen
van buitenaf.
Voor meer informatie:
Limes
brochure (3,5 mb) waarin alle ontwerpvoorstellen
gepresenteerd wordens.