STIJGENDE WELVAART, veranderende gezinssamenstelling
en toegenomen mobiliteit hebben in het naoorlogse Nederland voor een ware
woningbouwexplosie gezorgd.
Na de sterk regulerende rol die de overheid hierin heeft gespeeld en de
invloed die de economie via de commerciële ontwikkelaars op het woningbouwproces
kon uitoefenen,
is het nu de beurt aan de bewoners zelf die steeds meer de kans krijgen
een perceel te verwerven waarop zij zelf mogen bouwen. Voor hetgeen erop
komt te staan, maken de bouwlustigen veelal een keuze uit de verschillende
bouwtypen zoals ze in de catalogi staan die door aannemers worden samengesteld.
Waarom is deze cataloguswoning zo in trek? De verklaring is eenvoudig.
Ze is het maatwerk in de woningbouw waar confectie overheerst. De aannemers
springen in op dit verlangen naar betaalbare individualiteit.
Het doel van het project De Franse Slag is het verkennen van
de cataloguswoningen-markt en haar mogelijkheden voor Gouda, en dan vooral
met de ‘streekeigenheid’ van het Goudse land in het achterhoofd.
De opdracht is om een strategie op te stellen waaruit ‘typisch Goudse
cataloguswoningen’ zouden kunnen ontstaan. Door het op de markt brengen
van deze typisch Goudse cataloguswoningen kan de eigenheid van de Goudse
streek uiteindelijk over een veel groter gebied haar neerslag krijgen.
De Goudse streekeigenheid
Om te bepalen wat streekeigen is, kijkt men vaak naar de bouwkundige objecten
die uniek zijn voor de regio en zich naar bepaalde tradities richten.
Wanneer we op deze manier Gouda bekijken moeten we concluderen dat de
geschiedenis weliswaar een aantal markante elementen in de stad heeft
achtergelaten maar dat in bouwtypologie de stad zich toch niet noemenswaardig
van andere Hollandse steden onderscheidt. Typisch Gouds bestaat niet.
Meer nog dan een bouwtypologie, die het gevolg is van de omstandigheden
in een bepaalde streek op een bepaald moment, zou je het complex van voorwaarden
waarbinnen deze typologie ontstaat als streekeigen moeten aanduiden. Streekeigen
voor Gouda zijn dan de molens, de sluizen, en ook de polders, de dijken
en hun dijkhuizen. Al deze objecten getuigen van de strijd tegen het moeras,
een gegeven dat typisch is voor de Goudse regio.
In Gouda zou je technisch gezien eigenlijk helemaal niet willen bouwen.
Om de zompige bodem voor bebouwing geschikt te maken moet er minimaal
15 meter diep geheid worden nadat er een flink zandpakket opgespoten is.
Bij heien verdwijnt er een groot kapitaal onder de grond terwijl bij het
opspuiten alle karakteristieken van het landschap worden verwoest. En
juist dat landschapsschoon van het Groene Hart is één van
de redenen waarom je juist wél in Gouda wilt wonen.
De woningbouwmarkt wordt mede gestuurd via de door de rijksoverheid periodiek
toegekende ‘woningcontingenten’. Hierin is vastgesteld hoeveel
woningen een gemeente mag bouwen. De gemeente Gouda heeft thans onvoldoende
contingenten om de groei van de eigen bevolking op te kunnen vangen. De
contingenteringsregeling blijkt echter alleen te gelden voor ‘gefundeerde
woningen’, en niet voor verplaatsbare of mobiele woningen.
De voorwaarden waarbinnen typisch Goudse woningbouw zou kunnen ontstaan
zijn samenvattend: 1) de mogelijkheid zich aan te passen aan de drassige
Goudse bodemomstandigheden, 2) de plicht om bij vestiging zo veel mogelijk
landschappelijke kwaliteiten te bewaren, 3) het bouwen van een woonmilieu
voor de commerciële markt en 4) het naar behoefte kunnen vervullen
van de woningvraag buiten de nationale verdeelregels van woningen om.
De ‘amfibische woning’ voldoet aan al deze voorwaarden. Deze
op een betonnen bak gebouwde woning kan zowel op het water als op het
land of drasland worden afgemeerd. De woning drijft en past zich daarmee
optimaal aan aan de bodemomstandigheden, zij is mobiel en beschadigt met
haar oprichting de kwaliteiten van het landschap niet, maar benut deze
optimaal. Zij is als een ‘vrijliggende’ woning een marktconform
woningtype die door haar typologie eenvoudig als cataloguswoning gefabriceerd
en vervoerd kan worden.
Een woonbotenmilieu is zelfs ‘marktoptimaal’ met comfortabele
voorzieningen als overdekte parkeerboten, een drijvend pompstation, een
SRV-boot, parkboten en een drijvende school. Tenslotte is zij niet gefundeerd
en verbruikt zodoende geen schaarse woningbouwcontingenten.
In verband met dit project wordt een prijsvraag uitgeschreven voor woningontwerpen
die al deze kwaliteiten in zich verenigen. Alle inzendingen worden tentoongesteld
waarna het publiek de winnaar kiest. Deze winnaar krijgt het predikaat
‘écht Gouds woningtype’.