Introductie

Bureau Venhuizen is een project- en onderzoeksbureau op het gebied van
cultuur en ruimtelijke ordening, ook wel aangeduid met het begrip culturele planologie. Het bureau richt zich op vestigings- en planningsprocessen in de ruimtelijke ordening en neemt daarbij cultuur als vertrekpunt. Cultuur wordt hierbij breed opgevat als cultuurhistorie, erfgoed, architectuur en kunst, maar ook als de verzameling actuele cultuur van de bewoners van de streek. Bureau Venhuizen onderzoekt de mogelijkheden om cultuur een rol te laten spelen bij het ontwerpen van de ruimte. De werkwijze van het bureau is gebaseerd op het hergebruiken van bestaande landschappelijke en culturele kwaliteiten en deze te vertalen naar de actuele context om geschiedenis, heden en toekomst met elkaar te verbinden. Zo kunnen nieuwe (cultuur)landschappen en stedelijke gebieden in onze voortdurend veranderende omgeving een identiteit ontwikkelen die niet ineens verzonnen is, maar vanuit een meer vanzelfsprekende continuïteit wordt verkregen.

Bureau Venhuizen noemt haar werkwijze
conceptmanagement omdat naast het ontwerpen en begeleiden van ruimtelijke processen het ‘veroorzaken’ van inhoud tijdens het proces een belangrijke rol speelt. Het bureau ontwikkelt concepten waaruit innovatieve oplossingen voor ruimtelijke opgaven ontstaan die de (toekomstige) planvorming kunnen verbijzonderen. De werkwijze begint met het doorgronden van de ambities van de opdrachtgever en het onderzoeken van de context waarbinnen de opdracht zich afspeelt. Wat zijn de kansen, mogelijkheden, problemen en wensen? Hiertoe worden de ruimtelijke, politieke, economische, culturele en sociale ontwikkelingen geïnventariseerd. Essentiële gegevens, zoals cultuurhistorische kwaliteiten of actuele fenomenen, worden vervolgens gekoppeld aan ruimtelijke ontwikkelingen zodat culturele concepten voor toekomstige planvorming kunnen ontstaan. Deze concepten vormen de basis voor (ontwerp)projecten waarin oplossingen voor een ruimtelijke ‘neerslag’ van culturele kwaliteiten verder worden uitgewerkt. Kansrijke ontwerpvoorstellen worden tot slot in een implementatietraject begeleid naar een optimale inpassing in de planvorming. Afhankelijk van de opdracht worden door Bureau Venhuizen projecten ontwikkeld in de vorm van een prijsvraag zoals in de culturele planologie projecten Geest en Grond en Amfibisch wonen, een onderzoeksopdracht Wo ist der Bahnhof?, een kleinschalige ruimtelijke ontwerpopgave Dudok voor beginners, in het begeleiden van ontwerptrajecten WAPLA of in de vorm van een spelmethode The Making of die aanzet tot het bedenken van innovatieve plannen voor ruimtelijke vraagstukken.

Bureau Venhuizen betrekt bij projecten specialisten uit allerlei disciplines zoals (landschaps)architecten, stedenbouwkundigen, kunstenaars, ontwerpers, onderzoekers en beleidsmakers. De conceptmanager, die verantwoordelijk is voor het inhoudelijke proces, laat zich tevens adviseren door opdrachtgever, informanten, ontwerpers, juryleden en andere toetsers. Bureau Venhuizen opereert landelijk en heeft als opdrachtgever provincies, gemeenten en instellingen die gerelateerd zijn aan ruimtelijke ordening, kunst en cultuur. Het bureau is in 1999 opgericht door Hans Venhuizen, die in de planningsprocessen optreedt als conceptmanager.

De visie van Bureau Venhuizen op culturele planologie en de rol van conceptmanagement binnen ruimtelijke processen worden geïllustreerd aan de hand van een aantal teksten. Zo zijn gedachten over een manifeste inzet van cultuur binnen de ruimtelijke ordening verwoord in Voorheen culturele planologie. Over het belang van een goed ingericht proces voor het zoeken naar de continuïteit van cultuurhistorie gaat
Een authentiek ontstaansproces. Wat deze werkwijze binnen het project Geest en Grond heeft opgeleverd, beschrijft Hans Venhuizen in Streek zoekt zandhagedis. Deze teksten zijn opgenomen in de publicatie Geest en Grond. (meer)

In de brochure Bureau Venhuizen wordt de werkwijze aan de hand van de projecten Amfibisch Wonen (2000), The making of Mheenpark (2003) en Geest en Grond (2003-2004) beschreven. Deze brochure kan gedownload worden (
Bureau Venhuizen, pdf 450 KB) of besteld via desk@bureauvenhuizen.com.